Lenen of sparen tijdens de studie?
Het is een actueel thema: de gemiddelde studieschuld bij studenten loopt de afgelopen jaren steeds verder op. Uit gegevens van de DUO - IB-groep blijkt dat studenten steeds makkelijker (en vooral steeds meer) lenen. Een veelgehoorde reden: "...om een beetje relaxed (!) door de studietijd heen te komen. Sparen..?" Bedroeg de gemiddelde studieschuld jaren geleden nog iets minder dan 11.000 euro, nu ligt dit bedrag al ruim boven de 15.000 euro.
Het Nibud onderzoek
Deze (toch wel zorgelijke) ontwikkeling was mede de aanleiding voor het Nibud om de kennis onder studenten over geld, sparen en lenen eens grondig onder de loep te nemen. Een tijdje terug werden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd. En wat de aanleiding al deed vermoeden werd in de resultaten bevestigd: Studenten hebben vaak geen idee, als het gaat om geld lenen én managen tijdens hun studie! Zo weet 40% van de studenten die bij het IB geld leent niet hoeveel rente zij hierover moeten betalen. Over de aflossingstermijn wordt evenmin nagedacht. Sterker nog: ruim 30% van de studenten met een studielening had vooraf nooit onderzocht of ze de lening überhaupt ooit terug konden betalen. Een uitkomst die overigens naadloos aan lijkt te sluiten op een recent onderzoek naar de ontwikkeling van het vermogen om te plannen bij tieners en twintigers. Voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond LSVb Pascal ten Have vond destijds het leengedrag van studenten eveneens verontrustend en noemt de hoge studieschulden "schrijnend". Verder zei hij: "Studenten moeten zich met het huidige leenstelsel nog meer realiseren wat de consequenties zijn van bijvoorbeeld de beslissing om een andere studie te gaan volgen". Gemma Steenstra, werkzaam voor Spaarrente.com, zegt hierover "Aan de vragen die wij van bezoekers binnen krijgen, blijkt vaak dat de kennis over lenen, sparen en geld management, vooral bij jongeren beperkt is."
Het einde van de maand halen?
"Hoe goed kun jij rondkomen van je inkomen?" Deze vraag kregen alle deelnemers aan dit onderzoek voorgeschoteld. Zo'n 55% van alle uitwonende hbo- en wo-studenten gaf aan dit moeilijk tot zeer moeilijk te vinden. Opvallend genoeg bleek ook dat hoe ouder de student, hoe moeilijker hij of zij het vindt om aan het eind van de maand rond te komen met een studentenbudget. Studenten die moeilijk rond kunnen komen van hun inkomen lenen over het algemeen vaker en meer dan hun medestudenten die aan het eind van de maand wel uitkomen. 52% van alle hbo- en wo-studenten die moeilijk rondkomt, leent gemiddeld bijna 380 euro per maand. Het zal niet verbazen dat sparen hierbij een "non-issue" is.
Sparen onder studenten
Ondanks de soms bijna frivole omgang met leningen en geld, geeft ruim 60% van de hbo- en wo-studenten aan toch in meer of mindere mate te sparen. Ongeveer 28% van alle ondervraagden in deze categorie spaart helemaal niet en beschikt daardoor in het geheel niet over spaargeld. Geheel in lijn met de eerste vraag omtrent het rondkomen van het inkomen, blijkt ook hier dat hoe ouder de student, hoe vaker hij of zij geen spaargeld bezit. In de leeftijdscategorie 26 tot en met 29 jaar gaat het hierbij om 45% van alle hbo- en wo-studenten. Dit is dezelfde groep die eerder ook aangaf niet goed rond te kunnen komen van het inkomen. Bij studenten die aangaven wel te sparen, wordt gemiddeld 126 euro per maand in het spaarvarken gestopt. Opvallend detail is dat over de grote linie, mannen meer sparen dan vrouwen. In beide gevallen daalt de spaardrift met de leeftijd. Eveneens opvallend is dat de hoogte van het spaarbedrag bij zowel uitwonende als thuiswonende studenten overeenkomt.
Hoe lang laat jij je spaargeld op je rekening staan?
Van alle hbo'ers en wo'ers laat zo'n 40% het gespaarde geld ook echt op de spaarrekening staan. 12% gaf aan het gespaarde bedrag vrijwel direct weer uit te geven. Het grootste deel van de overige deelnemende studenten zeiden het spaargeld alleen aan te spreken voor specifieke doelen als rijlessen, een auto of een vakantie. Slechts 5% van onderzochte groep gaf aan te sparen om een buffer op te bouwen voor noodgevallen én om in krappere maanden toch rond te kunnen komen. Andere genoemde spaarredenen waren het aflossen van een eerdere lening en/of het bekostigen van de studie. Over het algemeen vinden jongere studenten het makkelijker om het spaargeld te laten staan dan hun oudere studiegenoten. Ook laten thuiswonende studenten hun spaarcenten makkelijker ongemoeid dan diegenen die niet meer thuis wonen.
Welk deel van je inkomen spaar je precies?
66% van alle ondervraagde studenten spaart datgene dat er aan het eind van de maand nog over is gebleven. Bij hen varieert het maandelijkse spaarbedrag dus. 18% van de studenten spaart gestructureerd en sluist iedere maand een vast bedrag door naar de spaarrekening. Dan zijn er ook nog studenten die aangeven dat zij niet alleen een vast bedrag per maand sparen, maar dat zij daarnaast ook nog opzij leggen wat ze aan het eind van de maand overhouden. Bij wo- en hbo-studenten als groep spaart 75% alleen datgene dat eventueel aan het eind van de maand over is. Over de grote linie sparen jongere studenten op dezelfde wijze. Hoe ouder de student, hoe vaker hij of zij een vast bedrag per maand spaart.